TLAN XAKLIXAKGATLÍN
Tlan xaklixakgatlín lantla talakgxtamikán,
tuntlanta tamaklakaskín
chu lantla xlilhuwa lhkuyat talakaskín.
Tlan xaklixakgatlín lantla chuwanít
lapaxkit nkimakni’,
lantla tlikgó xpipilekg kkimpan.
Tlan xaklixakgatlín lantla
kilikaxyawá lekgokgot pa’pa,
lantla stlan tamakgkatsí kkimaknikán
akxní lakachín xasasti lekgokgot.
Wampi kaxmán nitlan wun chu takatsanawa
klakgapas
chu lantla kilimakgamakglhtinat lekgokgot
wata katalakgapasa kmakgamakglhtinama.
.
.
PODRÍA CONTARTE
Podría contarte como se hace el amor,
de los ingredientes que lleva
y la cantidad de fuego que se necesita.
Podría contarte de la felicidad
impregnada en mi piel,
de las mariposas que cantan en mi pubis.
Podría contarte de la luna que coloca
una flor en mi vientre,
del gozo que estalla al abrirse un cuerpo
para recibir un nuevo ser.
Pero sólo sé del dolor y de la maldad del viento
y en vez de dar a luz
a punto estoy de parir la oscuridad.
.
.
TLAN TAYAT
Lata skgatakú xakwanít
xkiwanikán
kum nakgalhiya nitlan tayat
napina kpupatín,
nikakanaláni luwa’,
nikawat nitlan sakgsiní’,
tsokgosta tsokgosta kapit ksikwalán,
kum nakgalhiya tlan tayat
napina kakgapún
xkiwanikán,
uku chu kkatsí pi nini kampatán…
kaxman wix klakgampatanán.
.
.
BUEN COMPORTAMIENTO
Toda la vida…
me hicieron creer
que si me portaba mal
al infierno iría,
que no hiciera caso a la serpiente
y me aguantara las ganas
de comer la manzana,
que caminara arrodillado al templo,
porque si me portaba bien
al mismo cielo iría,
ahora sé…
que yo, sólo quiero ir a ti.
.
.
AKXNÍ NATASPITA NKINTSÉ’
Akxní nataspita kintsé’,
nakwaní mpi ni anán kimpuchinikán,
wanti xlakgakgalhtawakganima chixkú’ ksikwalan
kgostaxtulh akxní nkatsilh
lantla malakgapatsikgokanít lakchaján.
Akxní nataspita kintsé’,
nakwaní mpi wa imá talekgalhín
xtachaná xatalakgtlakgán pakgán,
chu akxní kum nelh nalakgatí xlipaskat
tsokgosta tsokgosta natlawampatán
kataya nakwaní, lakampi napaksa mintalipuwán.
.
.
CUANDO MI MADRE VUELVA
Cuando mi madre vuelva
le diré que dios no existe,
que aquel varón que le rezaba
salió huyendo del templo
al escuchar de las vaginas desgarradas.
Cuando mi madre vuelva
le contaré que los pecados
son alas marchitas hechas polvo,
y cuando intente caminar arrodillada
arrepentida de ser mujer
le diré que las heridas sanan de pie.